مطمئناً شما با داروهای زیادی آشنا هستید که برای سلامت عمومی و همچنین سلامت پوست مفیدند. یکی از این مواد معدنی شگفت‌انگیز و طبیعی “نشادر” است که نام علمی آن آمونیوم کلراید است. آیا تا به حال درباره خواص و فواید نشادر برای سلامتی چیزی شنیده‌اید؟
این ماده معدنی کمیاب و طبیعی از آمونیوم کلراید تشکیل شده است. این ماده معدنی معمولاً در هنگام سوختن زغال‌سنگ، از تراکم گازهای مشتق شده از زغال‌سنگ به وجود می‌آید. همچنین این ماده در دهانه برخی آتشفشان‌ها نیز یافت می‌شود. نشادر در بسیاری از محصولات روزمره ما مانند شامپوها، مایعات ظرفشویی، صابون‌ها، داروها، کودهای شیمیایی، محصولات زیبایی صورت و… کاربرد دارد.
نام دیگر نشادر چیست؟
کلرید آمونیوم (NH4Cl) نمکی متشکل از آمونیاک و هیدروژن کلراید است. از کاربردهای اصلی آن تامین نیتروژن در کودها، عمل کردن به عنوان الکترولیت در باتری‌های خشک، و همچنین استفاده گسترده در گالوانیزه کردن، قلع اندود کردن و لحیم کاری برای پاک کردن اکسید فلزات و در نتیجه افزایش چسبندگی لحیم می‌باشد.
کلرید آمونیوم به علت خاصیت خلط آوری، در بسیاری از داروهای سرماخوردگی و شربت‌های سرفه استفاده می‌شود. در دامپزشکی نیز، از آن برای جلوگیری از سنگ‌های ادراری در بز، گاو و گوسفند بهره می‌برند.
کلرید آمونیوم ماده‌ای بلورین و بدون رنگ است. این ماده محلول در آب است و محلولی با خاصیت اسیدی ملایم ایجاد می‌کند. در دمای 340 درجه سانتیگراد (644 درجه فارنهایت) بدون ذوب شدن تجزیه شده و مقادیر مساوی آمونیاک و هیدروژن کلراید از خود آزاد می‌کند.
کلرید آمونیوم محصول جانبی فرآیند تولید سدیم کربنات به روش آمونیا-سودا است. همچنین از واکنش محلول‌های آمونیوم سولفات و سدیم کلراید نیز تولید می‌شود. در واکنش با آهک شکفته (کلسیم کربنات)، گاز آمونیاک آزاد خواهد شد.
تهیه آمونیوم کلرید
آمونیوم کلرید یکی از محصولات جانبی فرایند Solvay است که برای تولید سدیم کربنات کاربرد دارد. علاوه بر تولید آمونیوم کلرید، این فرایند در برخی عملیات صنعتی که نیازمند به حداقل رساندن انتشار آمونیاک هستند نیز مفید است. در این فرایند آمونیاک به همراه سدیم کلرید، آب و دی اکسید کربن مصرف می شود تا سدیم کربنات و آمونیوم کلرید تولید شود. واکنش شیمیایی فرایند Solvay به شرح زیر است:
CO2 + NH3 + 2NaCl + H2O → 2NH4Cl + Na2CO3
تولید تجاری آمونیوم کلرید از طریق ترکیب آمونیاک با اسید کلریدریک انجام می شود. همچنین ترکیب آمونیاک با گاز هیدروژن کلرید نیز همین واکنش را نتیجه می دهد.
NH3 + HCl → NH4Cl
آمونیوم کلرید به طور طبیعی در نواحی آتشفشانی نیز یافت می شود. این ترکیب روی سنگ های آتشفشانی نزدیک خروجی دودکش های آتشفشانی (fumaroles) پیدا می شود. کریستال های این ترکیب مستقیماً از حالت گازی رسوب می کنند. این کریستال ها اغلب عمر کوتاهی دارند زیرا به راحتی در آب حل می شوند.
چطور می توان آمونیوم کلرید خالص به دست آورد؟
برای تهیه آمونیوم کلرید خالص، اسید کلریدریک خالص رقیق شده و آمونیوم هیدروکسید خالص ترکیب می شوند. یک بخش آمونیوم هیدروکسید به آرامی با دو بخش اسید کلریدریک و هم زدن مداوم محلول واکنش می دهد. سپس این محلول تا شروع فرآیند تبلور حرارت داده می شود. در نهایت کریستال های آمونیوم کلرید ظاهر می شوند که جداگانه خشک و سرد می گردند.
برای به دست آوردن 200 گرم آمونیوم کلرید خالص، باید 300 گرم آمونیوم کلرید ناخالص را در 300 میلی لیتر آب جوش حل کنیم. 10 گرم آب کلر به محلول اضافه شده و به مدت 20 دقیقه حرارت داده می شود. در نهایت 10 گرم محلول 10 درصد آمونیوم هیدروکسید اضافه شده و محلول نهایی تبخیر می گردد. محلول تا مرحله دانه بندی تبخیر و سپس به طور کامل خشک می شود.
به این ترتیب آمونیوم کلرید خالص به دست می آید. کریستال های خالص آن بی رنگ یا سفید هستند. این نمک در 3 بخش آب با دمای 150 درجه سانتیگراد حل می شود و در الکل تقریبا نامحلول است. توجه داشته باشید که پس از شروع فرآیند دانه بندی باید حرارت دادن را متوقف کرد، وگرنه حرارت شدید منجر به تجزیه شده و مجدداً آمونیاک و اسید کلریدریک تولید می شوند.
خواص نشادر در طب سنتی
در طب سنتی، نشادر (آمونیوم کلرید) به عنوان یک ماده معدنی با طبع گرم و خشک شناخته می‌شود و مصارف متعددی دارد. برخی از مهم‌ترین خواص و کاربردهای آن عبارتند از:
تقویت سیستم ایمنی
نشادر به دلیل دارا بودن خاصیت ضد میکروبی و ضد قارچی، می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های عفونی کمک کند.
پاکسازی معده و روده
مصرف نشادر به صورت محلول رقیق، می‌تواند به عنوان یک ملین ملایم عمل کرده و به پاکسازی معده و روده از سموم و مواد زائد کمک کند.
درمان گلو درد و سرفه
غرغره کردن با محلول رقیق نشادر می‌تواند به تسکین گلو درد، سرفه و گرفتگی صدا کمک کند.
کاهش درد و التهاب
استفاده از ضماد نشادر می‌تواند به تسکین درد و التهاب مفاصل، عضلات و رگ‌های پیچیده کمک کند.
بهبود عملکرد کبد
برخی معتقدند که مصرف نشادر می‌تواند به بهبود عملکرد کبد و دفع سموم از بدن کمک کند. بیماران مبتلا به مشکلات مزمن کبدی مانند سیروز، بزرگی کبد یا طحال، می‌توانند از نشادر به عنوان درمانی بهره ببرند، چرا که این ماده معدنی می‌تواند به کاهش اندازه این اندام‌ها به سطح طبیعی کمک کند.
نشادر برای لک صورت .جوانسازی پوست
استفاده از ماسک‌های حاوی نشادر می‌تواند به لایه‌برداری پوست، رفع جوش و آکنه و روشن شدن پوست کمک کند.
بیماران مبتلا به آسم نیز می‌توانند از خواص نشادر استفاده کنند. نشادر می‌تواند التهاب ریه‌ها را کاهش دهد و به کنترل سرفه و آلرژی کمک کند.
از نشادر می‌توان برای درمان آلوپسی یا ریزش غیرطبیعی مو نیز استفاده کرد.
کاربرد کلرید آمونیوم در صنعت
کلرید آمونیوم در لحیم‌کاری
حفاظت از خوردگی و اتصالات محکم
کلرید آمونیوم به چند دلیل در مواد کمکی لحیم‌کاری اهمیت بالایی دارد
تمیز کردن اکسید فلزات: با حذف پوشش اکسید از سطوح فلزی، موجب ایجاد پیوندی محکم با لحیم می‌شود.
بهبود جریان لحیم: با کاهش کشش سطحی لحیم، به جریان روان آن کمک می‌کند.
جلوگیری از خوردگی: از باقی ماندن بقایای خورنده در محل اتصالات لحیم‌شده جلوگیری می‌کند.
کلرید آمونیوم در گالوانیزه کردن
افزایش مقاومت به خوردگی
کلرید آمونیوم نقش اصلی در فرآیند گالوانیزه کردن ایفا می‌کند:
پوشش‌های گالوانیزه: در گالوانیزه گرم، به عنوان الکترولیت عمل می‌کند و یک پوشش محافظ از جنس روی بر روی فولاد ایجاد کرده و مقاومت به خوردگی را بالا می‌برد.
حذف لایه اکسید: پوشش‌های اکسیدی را پیش از عملیات گالوانیزه از روی سطوح فلزی برمی‌دارد.
فراتر از فلزات: سوخت موشک و دیگر کاربردها
گسترش دامنه کاربردها
کاربردهای کلرید آمونیوم به سوخت موشک هم می‌رسد، جایی که به عنوان اکسیدکننده عمل می‌کند و با آزاد کردن گاز در دمای بالا موجب نیروی پیشران می‌شود. همچنین، برای تولید برخی انواع سوخت موشک، به عنوان ماده آغازگر واکنش کاربرد دارد.
عوارض جانبی نشادر
مصرف بیش از اندازه نشادر می‌تواند عوارض جانبی در پی داشته باشد. برخی از این عوارض عبارتند از:
- اسیدوز متابولیک: اختلال در تعادل اسید و باز بدن که به تولید بیش از حد اسید می‌انجامد.
- حساسیت پوستی: خارش و قرمزی پوست.
- تغییرات در نوار مغزی (EEG): بروز اختلالاتی در ثبت فعالیت الکتریکی مغز.
- تشنج: حرکات غیر طبیعی و غیر قابل کنترل بدن.
- گیجی: از دست دادن تمرکز و عدم توانایی در تفکر واضح.
- کاهش سطح پتاسیم خون: پتاسیم کم در خون.
- کلراید بالای خون: افزایش سطح کلراید در خون.
- درد شکمی: درد و ناراحتی در ناحیه شکم.
- حالت تهوع و استفراغ
- هایپروِنتیلاسیون (تنفس بیش از حد): افزایش سرعت و عمق تنفس
- انسفالوپاتی: اختلال عملکرد مغز
- تحریک پذیری: حساسیت بالا و واکنش‌های شدید احساسی
- خواب آلودگی
- واکنش های محل تزریق (در صورت تزریق نشادر)
- علائم مسمومیت با آمونیاک: تعریق، تغییرات در الگوی تنفس، کاهش ضربان قلب، ضربان نامنظم قلب و حتی کما.
سخن پایانی
کاربردهای چندوجهی آمونیوم کلرید آن را در صنایع مختلف ضروری می کند. چه درگیر تولید، تحقیق یا صرفاً در مورد شیمی کنجکاو باشید، درک تطبیق پذیری آن مهم است. برای تهیه کلرید آمونیوم با کیفیت بالا و سایر مواد شیمیایی، به بیسلی بین المللی، شریک مورد اعتماد خود در تهیه مواد اولیه برای نیازهای خاص خود مراجعه کنید
خرید نشادر با کیفیت از اسپوتا شیمی
برای خرید نشادر با کیفیت و خلوص بالا می‌توانید با کارشناسان فروش اسپوتا شیمی تماس بگیرید. کارشناسان ما در این مجموعه با ارائه مشاوره تخصصی به شما کمک می‌کنند تا بهترین محصول را متناسب با نیازتان انتخاب و خریداری کنید.